Klasztor Ducha Świętego – Dom Macierzysty Służebnic Ducha Świętego od Wieczystej Adoracji w Steyl

Kiedy mówimy o św.Arnoldzie Janssenie i dziele jego życia, natychmiast przychodzi nam na myśl Steyl. Ta niewielka wioska w Holandii, malowniczo położona nad rzeką Mozą, tuż przy granicy z Niemcami, stała się kolebką trzech zgromadzeń misyjnych. To ziarno gorczycznej wiary i ufności Ojca Arnolda, posiane przez niego i pielęgnowane w wielkim trudzie, znalazło tu podatny grunt, rozrosło się i stało się wielkim drzewem, którego owocami Ojciec Założyciel cieszył się jeszcze za swego życia.

Klasztor Ducha Świętego Dom Macierzysty Służebnic Ducha Świętego od Wieczystej Adoracji, najmłodszego zgromadzenia założonego przez A. Janssena, obchodzi w sierpniu 2014 roku setną rocznicę powstania. Z tej okazji nasza Przełożona Generalna, Matka Maria Elizabeth w liście skierowanym do Sióstr napisała: Chcemy przeżywać ten jubileusz [?]na płaszczyźnie całego Zgromadzenia, w łączności ze wspólnotą Domu Macierzystego. Pragniemy w tym Roku Łaski ponownie odkryć żywotność i duchową owocność pierwszej generacji sióstr naszego Zgromadzenia, jak również prosić Ducha Świętego, byśmy wiernie odpowiedziały na dar Jego miłości. ¹ Zachęcone tymi słowami, pragniemy Tobie, Drogi Czytelniku, przedstawić krótko okoliczności i historię powstania naszego Domu Macierzystego.

Jak doszło do powstania Domu Macierzystego

Kilka lat po założeniu Domu Misyjnego św. Michała, kształcącego przyszłych misjonarzy, do ojca Arnolda zgłaszały się kobiety, które pragnęły poświęcić swe życie dziełu rozkrzewiania wiary jako siostry misyjne. Wśród nich były m.in. Helena Stollenwerk, Matka Maria i Hendrina Stenmans, Matka Józefa, późniejsze współzałożycielki Zgromadzenia Służebnic Ducha Świętego, które powstało oficjalnie 8 grudnia 1889 roku. Siedem lat później, 8 grudnia 1896 roku w kaplicy Klasztoru Notre Dame (dziś Dom św. Grzegorza) powstała gałąź sióstr klauzurowych, będąca dopełnieniem pierwotnego zamysłu Ojca Arnolda, który pragnął, by aktywna praca misjonarzy i misjonarek była podtrzymywana przez adorację i modlitwę. Pięć sióstr i jedna postulantka zamieniły niebieskie habity sióstr misyjnych na różowe. Wśród nich była Adolfine Tönnis, która jako Matka Maria Michaele wkrótce została przełożoną wspólnoty i miała bardzo duży wpływ na jej usamodzielnienie się i rozwój.² Zgromadzenie Służebnic Ducha Świętego składało się teraz z dwóch gałęzi: misyjnej i klauzurowej. Siostry mieszkały wspólnie w jednym klasztorze. Liczba sióstr misyjnych szybko wzrastała. Rozwijała się też gałąź kontemplacyjna: po śmierci Założyciela było ok. 40 sióstr. Jednak z powodu ograniczonych warunków lokalowych nie można było przyjmować więcej kandydatek. Tak więc zbudowany w 1904 roku Klasztor Serca Jezusowego, w którym siostry klauzurowe zajmowały jedno skrzydło, stał się za mały dla obydwu wspólnot. Coraz wyraźniej zaczęła się uwidaczniać potrzeba fundacji klasztoru dla sióstr klauzurowych.

Budowa

Matka Maria Michaele, przełożona klauzurowej wspólnoty, chciała, by nowy klasztor usytuowany był w pobliżu Domu Misyjnego Świętego Michała, tak, by siostry miały zapewnioną opiekę duszpasterską i kapłani mogli sprawować Msze święte w klasztorze.³ Poza tym miał to być wystarczająco duży grunt dla Sióstr, żyjących w stałej klauzurze, z przestrzennym ogrodem, z odrobiną pola, łąki i miejscem na stajnie.⁴ W marcu 1912 roku uzyskano zgodę na zakup osobnej parceli budowlanej, położonej w pobliżu Mozy, na drodze do miasteczka Tegelen na gruncie będącym częściowo własnością sióstr misyjnych, a częściowo Domu Misyjnego św. Michała.⁵ 17 czerwca 1912 roku siostry uzyskały akt własności.⁶ Uroczystości położenia kamienia węgielnego pod budowę nowego klasztoru dokonał 9 grudnia 1912 roku ówczesny przełożony Zgromadzenia Słowa Bożego o. Nicolaus Blum, SVD. Kamień węgielny pochodził z katakumb św. Agnieszki w Rzymie, wykonany był z białego marmuru, ułożony w granicie z napisem ?Ku czci Ducha Świętego, dnia 9, miesiąca grudnia, roku 1912.? Odpowiedzialność za nadzór wszystkich prac budowlanych przejął Dom Misyjny św. Michała w osobie o. Bruno Möchela, SVD, a wykonawcami byli Bracia z Domu Misyjnego. Matka M. Michaele również od początku brała czynny udział w budowie i w jej planowaniu, wiedziała o najdrobniejszych architektonicznych szczegółach, ponieważ wychodziła z założenia, że siostry same najlepiej wiedzą, co jest dla nich praktyczne lub nie. Poza tym, chciała uniknąć w przyszłości gorzkich rozczarowań. ⁷ Wiele modliła się w tej sprawie, pytała o radę i ufając Bożej Opatrzności działała. Siostry pozbyły się wszystkich oszczędności przy budowie klasztoru, za co też były krytykowane. Było to jednak bardzo dobre posunięcie, gdyż w przeciwnym razie materialne środki padłyby łupem inflacji, która przyszła wraz z I wojną światową.⁸

Poświęcenie Klasztoru

Prace zewnętrzne ukończono w 1913, wewnętrzne wymagały jeszcze jednego roku. Dnia 26 sierpnia 1914 roku odbyło się poświęcenie nowego Klasztoru, którego dokonał przebywający w tym czasie w Steyl biskup Franz Wolf z Togo. Siostry mogły wprowadzić się już do swego nowego domu. Nad głównym wejściem pozdrowił je wykonany z kamienia medalion z Duchem Świętym, któremu to miejsce było poświęcone, otoczony napisem ?W cieniu Twych skrzydeł mieszkamy?. Po prawej stronie umieszczono statuę św. Michała z mieczem w ręku, natomiast po lewej figurę św. Archanioła Gabriela z lilią.⁹. Po wejściu do klasztoru siostry były zaskoczone pięknymi i jasnymi korytarzami, które wraz z gotyckimi ostrołukowymi sklepieniami i witrażami tworzyły prawdziwie monastyczną atmosferę. Siostry cieszyły się także z przestronnych pomieszczeń wspólnotowych i miłych, pojedynczych cel na piętrze. Wszystko było proste w prawdziwie monastycznym stylu: ściany były pomalowane na biało, ale wszędzie widać było staranie o światło słoneczne i świeże powietrze, zgodnie z życzeniem M. M. Michaele. Wielką radość sprawił siostrom długi, zadaszony taras spacerowy na drugim piętrze, z widokiem na Mozę. Stwarzał on możliwość przebywania na świeżym powietrzu w deszczowe dni i wykonywania tam robót ręcznych. Kaplica, serce Klasztoru, była gotowa dopiero w listopadzie. Rok po jej poświęceniu biskup Schrijnen z Roermond zezwolił na gorąco upragnione przez siostry stałe wystawienie Najświętszego Sakramentu w monstrancji ku niezmiernej radości sióstr. ¹⁰

Podsumowanie

Od chwili powstania sióstr klauzurowych do momentu zamieszkania we własnym klasztorze upłynęło 18 lat. Był to kolejny krok na drodze do usamodzielnienia się klauzurowej wspólnoty. Z chwilą zatwierdzenia własnej reguły, 10 lipca 1917 roku, siostry uzyskały formalnie niezależność od zgromadzenia sióstr misyjnych i od Zgromadzenia Słowa Bożego. Odtąd noszą oficjalną nazwę Służebnice Ducha Świętego od Wieczystej Adoracji.¹¹ 27 lutego 1933 roku Stolica Apostolska zaaprobowała ostatecznie regułę i Zgromadzenie Służebnic Ducha Świętego od Wieczystej Adoracji, którego zasadniczym celem jest dążenie do doskonałej miłości przez naśladowanie Jezusa i Maryi na drodze rad ewangelicznych: czystości, ubóstwa i posłuszeństwa. Specjalnym zadaniem zaś jest współpraca w rozkrzewianiu wiary przez apostolat modlitwy, realizowany konkretnie przez życie kontemplacyjne w stałej klauzurze, szczególną cześć Ducha Świętego, adorację Najświętszego Sakramentu dniem i nocą, modlitwę chórową oraz pracę.¹²

W ślad za budową Domu Macierzystego podążyły fundacje w Stanach Zjednoczonych, na Filipinach, w Niemczech, Holandii, na Śląsku i w Chinach, w sumie 9 nowych klasztorów powstałych za życia naszej współzałożycielki M. M. Michaele.

Mała roślinka, jaką była wspólnota sióstr klauzurowych, przesadzona na nowe miejsce, szybko przyjęła się, rozrosła i rozprzestrzeniła. Dziś Zgromadzenie Sióstr Służebnic Ducha Świętego od Wieczystej Adoracji liczy około 350 sióstr, które mieszkają w 22 klasztorach: w Holandii, Niemczech, Polsce, Słowacji, w Stanach Zjednoczonych, Argentynie, Brazylii, Chile, w Indiach, Indonezji, na Filipinach i w Togo.